ลักษณะการดำเนินธุรกิจเกมในไทย

เป็นที่ทราบกันดีว่าธุรกิจเกมออนไลน์ในประเทศไทยส่วนใหญ่บริษัทเกมในประเทศไทยจะเป็นบริษัทที่เป็น Publisher เสียส่วนใหญ่ ที่เป็นตัวเกม Developer มีส่วนน้อยกว่ามากครับ แต่พอพูดแบบนี้ หลายคนอาจสงสัยว่าพวกเหล่านี้คืออะไร จะขออธิบายดังต่อไปนี้นะครับ

ในธุรกิจเกมออนไลน์ทั้งในประเทศไทยและทั่วโลกบริษัทเกมนั้นจะถูกจำแนกออกมาด้วยกันเป็น 3 รูปแบบ (ผมจะขอไม่กล่าวถึงบริษัทที่เกี่ยวข้องกับขั้นตอนผลิตเกมนะครับ) ตามลักษณะของธุรกิจ ได้แก่ บริษัทที่เป็นผู้พัฒนาเกม (Game Developer Company), บริษัทเกมที่เป็นตัวแทนจัดจำหน่าย (Game Publisher Company) และบริษัทประเภทสุดท้ายคือบริษัทครบวงจร (Game Developer and Publisher) ซึ่งรายละเอียดนั้นตามแผนภูมิข้างล่างเลยครับ

ทีนี้เราจะลองเจาะลึกเกี่ยวกับประเภทของแต่ละบริษัทกันนะครับ

1. บริษัทผู้พัฒนาเกม (Game Developer)

อธิบายแบบง่าย ๆ ให้เห็นภาพนะครับ บริษัทนี้เหมือนนักเขียนครับ คือบริษัทเหล่านี้ทำหน้าที่หลักคือการผลิตเกมขึ้นมา ตั้งแต่การออกแบบ, ทำกราฟิก, ออกแบบเรื่อง, คิดการเจริญเติบโตของเกม ไปจนถึงการเขียนโปรแกรมและการคำนวณค่าที่เหมาะสม บางผู้พัฒนาก็ทำการ Launch เกมเองด้วย แต่จุดด้อยของผู้พัฒนาเกมมักจะเป็นเรื่องการวาง Business ของเกมและการเติบโต (Growth) ของเกมในอนาคต บางที่ผู้พัฒนาก็เกิดอาการหัวตันได้เหมือนนักเขียนหล่ะครับ ดังนั้นบริษัทเหล่านี้จึงต้องพึ่งบริษัทที่เป็นตัวแทนจำหน่ายซึ่งมีความชำนาญด้านการตลาด และเครื่องมือ รวมถึงแนวคิดของตลาดได้ดีกว่า บริษัทเหล่านี้ในไทยเองก็มีครับ ตัวอย่างบริษัทผู้พัฒนาเกมในไทยที่เป็น Developer สายเลือดไทยเช่นบริษัทเหล่านี้ครับ

-          Digitopolis          ผู้พัฒนา Card and Castle, ดัมมี่รัมมี่ และเกมบนโทรศัทพ์มือถือ

-          Bigbugstudio      ผู้พัฒนา 12 หางออนไลน์ (12 tails online)

-          Hive                   ผู้พัฒนาเกมองค์บาก

จริง ๆ ก็ยังมีอีกหลายบริษัทนะครับแต่จะยกมาในครั้งหลังนะครับ (ขออภัยที่ขึ้นไม่ครบนะครับ)

2. บริษัทตัวแทนจำหน่ายเกม (Game Publisher)

เรารู้จักนักเขียนกันไปแล้วคราวนี้มารู้จักกับสำนักพิมพ์บ้างนะครับ เหมือนกับการทำหนังสือ นักเขียนก็ต้องมาหาสำนักพิมพ์เพื่อขายสินค้าของตัวเอง ในธุรกิจเกมก็เช่นเดียวกัน โดยหน้าที่หลักของตัวแทนจำหน่ายนี้คือ ค้นหาเกมที่เหมาะสมกับตลาด, เพิ่มมูลค่าและซักยภาพของผลิตภัณฑ์เกมนั้น ๆ ขั้นตอนการทำงานของตัวแทนจำหน่าย คือ การติดต่อกับตัวแทนจำหน่าย หรือผู้พัฒนา หลังจากนั้นเซ็นสัญญาเพื่อเป็นตัวแทน หลังจากนั้นหากำไรจากการขายโฆษณา, การขายสินค้า, สร้างช่องทางการตลาด และการขายบัตรเติมเงิน ในประเทศไทยมีมากกว่า 30 บริษัท ดังตัวอย่างรายชื่อต่อไปนี้

ชื่อบริษัท	ชื่อบริษัท
บริษัท เกมเวิลด์ จำกัด	บริษัท วันเน็ต จำกัด
บริษัท เกมอาร์อัส จำกัด	บริษัท วินเนอร์ ออนไลน์ จำกัด
บริษัท เกมอินดี้ จำกัด	บริษัท เวโลฟ ไทย จำกัด
บริษัท โกลเด้น ซอฟท์ 2006 (ไทยแลนด์) จำกัด	บริษัท ไวท์ เชอร์รี่ ซอฟท์ จำกัด
บริษัท จอย เทเลคอม จำกัด	บริษัท สแตนด์ เบส เทค จำกัด
บริษัท จาย่า ซ๊อฟต์ วิชั่น จำกัด	บริษัท อ่อนนุช 20 จำกัด
บริษัท เซเว่นซี้ด จำกัด	บริษัท อินิทรี ดิจิตอล จำกัด
บริษัท ดิจิคราฟต์ จำกัด	บริษัท เอเชียซอฟท์ คอร์ปอเรชั่น จำกัด (มหาชน)
บริษัท ทรู ดิจิตอล พลัส จำกัด	บริษัท เอ็นซี ทรู จำกัด
บริษัท เพลย์พาร์ค จำกัด	บริษัท เอนโม จำกัด
บริษัท เพลย์อินเตอร์ จำกัด	บริษัท เอ็มเอ็มโอจีดอทเอเชีย (ไทยแลนด์) จำกัด
บริษัท ฟันบ็อกซ์ จำกัด	บริษัท โอ้ ล่า ล่า ออนไลน์ จำกัด
บริษัท ไอ ดิจิตอล คอนเนคท์ จำกัด	บริษัท ทีโอที จำกัด (มหาชน)

ในบริษัทประเภทตัวแทนจำหน่ายเกมนั้นก็ยังสามารถแบ่งออกได้อีกเป็น 2 ประเภทย่อย ได้แก่

                2.1 ประเภทให้บริการครบวงจร (Full Service)

หมายถึงบริษัทที่นอกจากหารายได้จากการให้บริการเกมแล้ว ยังทำตัวเป็นลักษณะกึ่งบริษัทโฆษณาด้วย, การขายพื้นที่โฆษณา และทำการบริหารหรือผลิตสินค้า หรือทำกิจการใดก็ตามเพื่อเพิ่มมูลค่าให้กับตัวเกม ซึ่งรายได้เพิ่มเติมเหล่านี้บางครั้งไม่ได้แชร์ส่วนแบ่งกับผู้พัฒนา/คู่สัญญา

                2.2 ประเภทให้บริการเฉพาะด้าน (Specific Service)

เป็นบริษัทที่ทำงานที่ทำงานด้านใดด้านหนึ่งเท่านั้น เช่น ให้บริการเกม, ขายการเติมเงิน หรือทำการขายโฆษณาอย่างเดียว, ทำการติดต่อลูดค้าอย่างเดียว

ทำไมผู้พัฒนาถึงต้องใข้ตัวแทนจำหน่าย ?

ขออธิบายสั้น ๆ เป็น 3 ปัจจัยหลักนะครับ

1. ผู้พัฒนาเกมจะมีจุดอ่อนด้านมุมมองธุรกิจดังนั้นจึงต้องใช้ความสามารถของตัวแทนจำหน่ายในการเพิ่มมูลค่าผลผลิต เพราะผู้พัฒนานั้นจะได้มุ่งมั่นในส่วนการพัฒนาระบบ และรูปแบบเกมได้อย่างเต็มที่ โดยให้ตัวแทนจำหน่ายมุ่งประเด็นในเรื่องของการตลาด และในเรื่องการการขายและหารายได้ จากประสบการณ์ที่เคยทำงานในธุรกิจนี้พบว่า ผู้พัฒนาส่วนใหญ่จะมีปัญหาไม่เข้าใจกับตลาดเกมอย่างแท้จริง ยกตัวอย่างจากกรณีศึกษาของประเทศไทย ที่ผู้เล่นส่วนใหญ่เล่นเกมออนไลน์ได้เร็วมากกว่า 1.7 เท่าของชาวเกาหลีเพื่อถึงจุดตันของเกม, ผู้เล่นนิยมสร้างตัวละครให้แตกต่างจากผู้อื่น, ผู้เล่นเปลี่ยนเกมที่เล่นเร็วมากแถมจ่ายน้อย และส่วนใหญ่นิยมการใช้โปรแกรมโกง ด้วยปัจจัยในข้อนี้ผู้พัฒนาจึงรู้สึกไม่คุ้มค่าที่จะทำด้วยตัวเองจึงเลือกที่จะใช้ตัวแทนจำหน่ายเพื่อแก้ปัญหาดังกล่าว

2. เครื่องมือของผู้พัฒนาไม่เพียงพอ เครื่องมือที่ว่านั้นคือ เครื่องมือด้านการตลาด เช่น การโฆษณา, การใช้เครื่องมือมีเดียวต่าง ๆ, การทำ PR, การวิจัยตลาด และความสามารถในพื้นที่ ซึ่งตัวแทนจำหน่ายมีความคล่องตัวมากกว่า ผู้พัฒนานั่นเอง

            3. ลดต้นทุนด่นบุคลากร แน่นอนครับว่าต้นทุนที่สูงที่สุดนั้นคือต้นทุนด้านบุคลากร การที่ต้องจากผู้เชี่ยวชาญทั้ง

ภายในประเทศ และต่างประเทศนั้น ไม่คุ้มกันกับค่าต้นทุนทางบุคลากรที่สูงขึ้น จึงเป็นการง่ายกว่าที่จ้างตัวแทนจำหน่ายทั้งในประเทศ และนอกประเทศ

ผังความสัมพันธ์ของผู้พัฒนาและตัวแทนจำหน่าย

* การแบ่งรายได้ขึ้นอยู่กับสัญญาของแต่ละเกม และ/หรือ บริษัท

** ส่วนใหญ่ผู้พัฒนาไม่ค่อยมาคุยกับตัวแทนจำหน่ายในต่างประเทศเอง

3. บริษัทครบวงจร (Game Developer and Publisher)

บริษัทจำพวกนี้ยังไม่พบเห็นในประเทศไทยนะครับส่วนใหญ่พบกับบริษัทในยุโรปและอเมริกา ในเกาหลีก็มีนะครับ โดยบริษัทเหล่านี้จะทำทุกอย่างตั้งแต่แรกจนจบกระบวนการเลยครับ ขอไม่อธิบายมากนะครับเพราะมันคือ 2 แบบแรกรวมกันนะครับ บริษัทที่เป็นรูปแบบนี้ตัวอย่างเช่น

            Rovio                ผู้พัฒนา Angry Bird

            NC Soft             ผู้พัฒนา Lineage, Lineage 2

            Zynga               ผู้พัฒนา Farm Ville

            Perfect World     ผู้พัฒนา Perfect World

 เมื่อทราบลักษณะธุรกิจเบื้องต้นไปแล้วก็คงทำให้เข้าใจได้ว่าลักษณะของธุรกิจเกมนั้น มีลักษณะสำคัญเป็นเช่นไร แล้วนะครับ ต่อไปเราค่อยมาเจาะลึกลักษณะของธุรกิจเกี่ยวข้องกับเกมเพิ่มเติมกันในอัพเดทครั้งต่อ ๆ ไปนะครับผม วันนี้ก็แค่นี้นะครับ ><